طراحی و نورپردازی دفتر اداری یعنی استفاده صحیح از نور برای ایجاد جلوه‌های بینایی و بالا بردن عملکرد مطلوب کارکنان. نورپردازی در کل جزو بخش‌های جدانشدنی معماری و دکوراسیون داخلی است، چراکه نورپردازی علاوه بر روشن کردن و زیبایی محیط، آن را کاربردی‌تر نیز می‌کند. ممکن است برخی فقط استفاده از پنجره‌های بزرگ را برای نورپردازی دفتر اداری کافی بدانند اما باید گفت که جزئی‌ترین خطا در طراحی نورپردازی، پیاده‌سازی و یا نصب آن ممکن است بخش بزرگی از طراحی اصلی دکوراسیون را خراب کند.
امروزه با گسترش تنوع چراغ‌های مختلف و انواع LED که مصرف انرژي و هزینه‌ها را نسبت به روشنایی‌های سنتی کمتر کرده است، پس استفاده از این چراغ‌ها در فضای کاری بخصوص ادارات به‌صرفه بوده و متداول شده است. در میان حجم بالای تنوع محصولات روشنایی LED، طراح نورپردازی اداری می‌تواند با خلاقیت خود و با رعایت اصول نورپردازی دفتر اداری، شیوه‌های نوین و غیرتکراری را به کار بسته تا این كار را به بهترین شکل انجام داده و فضای اداری را به بهترین شکل نورپردازی کند.
اصول نورپردازی دفتر اداری
نورپردازی بخش‌های مختلف یک دفتر اداری یا شرکت، اعم از میز کار، اتاق‌ها، نورپردازی سالن جلسات، روشنایی اتاق مدیریت و سایر قسمت‌ها یکی از اصولی است که در طراحی داخلی بسیار مهم بوده چراکه باید با صرف کمترین وقت و هزینه، بهترین و بهینه‌ترین نورپردازی را برای فضای اداری فراهم کند. برای پرداختن به این اصول باید فاکتورهایی را در نظر گرفت که عبارت‌اند از:
فاکتورهای اصلی در هنگام انتخاب چراغ برای دفتر اداری
یکنواختی نور
یکی از مهم‌ترین نکات در نورپردازی دفتر اداری، یکنواخت بودن سطح نور در فضاهای مختلف دفتر اداری است که موجب آزار و اذیت چشم به هنگام کار نشود. به همین دلیل برای روشنایی دفتر اداری حتماً از چراغ‌هایی با پخش نور زیاد استفاده کنید.
شاخص نمود رنگ
شاخص نمود رنگ در طراحی روشنایی بیانگر توانایی نور چراغ در نمایش رنگ‌های واقعی اجسام و دکوراسیون فضاست و هرچه شاخص نمود رنگ به عدد 100 نزدیک‌تر باشد، یعنی رنگ چراغ شما بیشتر شبیه به نمود رنگ نور طبیعی خورشید نمایش است. معمولاً بهترین چراغ‌ها شاخص نمود رنگی بالغ‌بر 95 دارند.
چشمک نزدن
چشمک زدن چراغ به‌مرور افراد حاضر در فضا را دچار خستگی چشم و سردرد می‌کنند؛ بنابراین حتماً باید این مورد را در نظر داشت.
چراغ‌های مناسب برای نورپردازی دفتر اداری
برای انتخاب نوع چراغ باید به عوامل مختلفی ازجمله فضای موردنظر، میزان روشنایی موردنیاز، نوع نصب و متریال سقف و طراحی معمار و نورپرداز توجه داشت. برای دفتر اداری خود بهتر است از این چراغ‌ها استفاده کنید:
چراغ خطی مستطیلی برای اتاق جلسات و یا بالای میز کار
چراغ خطی که نوری یکنواخت و بدون خیرگی از خود ساطع می‌کند، جلوه بسیار زیبایی به دکوراسیون دفتر اداری میدهد. از چراغ خطی می‌توان با توجه به ابعاد میز جلسات و یا اتاق‌ها در شکل‌های هندسی گوناگون و با ابعاد دلخواه استفاده کرد که یکی از پرطرفدارترین آن‌ها چراغ خطی آویز در بالای میز است.
پنل ۶۰ در ۶۰ مناسب برای اتاق‌ها و یا راهروها
این پنل از محبوبترین چراغ‌ها در فضای اداری است. ازآنجاکه این پنل ها نور یکنواخت و زیبایی دارند باعث ایجاد خیرگی و اذیت چشم نشده و به دلیل نحوه قرارگیری آن‌که به‌صورت توکار در میان تایل‌های سقف و یا به‌صورت روکار هستند، باعث شده تا در فضاهایی که نیاز به پخش نور زیاد و یکنواخت دارند، پنل ال‌ای‌دی توکار و یا روکار اولین گزینه باشد.
چراغ ریلی، نور مکمل محیط
چراغ ریلی هم زیباست و هم نور مناسب دارد. علاوه بر این چراغ ریلی قابلیت چرخش به همه جهات را دارد پس می‌توان از نور آن در همه جهات استفاده کرد.
چراغ‌های توکار گرد
یکی دیگر از چراغ‌هایی که در بسیاری از دفاتر بزرگ و کوچک و در بخش‌های مختلف همچون راهرو، سقف اصلی و یا سرویس بهداشتی و آبدارخانه استفاده می‌شود چراغ توکار گرد است. این چراغ‌ها با نصبی راحت شبیه به هالوژن‌های سنتی و قدیمی و با نوری بسیار عالی، در همه فضاها روشنایی موردنیاز شمارا تأمین می‌کنند.
رعایت اصول نورپردازی موضعی میز کار
نورپردازی موضعی نوعی نورپردازی است که برای یک کار یا محیط مخصوص، میزان مشخصی از نور را تأمین می‌کند و این نور متفاوت از نورپردازی عمومی کلی است. باید یادآور شد که در نورپردازی موضعی تفاوتی نمی‌کند که شما از چراغ توکار استفاده کنید و یا چراغ‌آویز. اگر هدف از استفاده روشن کردن فضایی خاص برای کاری خاص بوده است، به آن روشنایی موضعی می‌گویند.
نور مناسب برای کار با کامپیوتر
همیشه باکم کردن نورهای عمومی در محیط کار و استفاده از نور موضعی، نور محیط برای کار با کامپیوتر مناسب‌تر خواهد شد. با این روش علاوه بر کاهش مصرف انرژی، هم فضا را دل‌پذیرتر می‌کنید و هم آرامش بیشتری در محیط حکم‌فرما می‌شود.
توجه میزان نور پیشنهادی برای روشنایی میز کار
باید فعالیتتان را در زمان انتخاب روشنایی در نظر بگیرید تا روشنایی موضعی و کاملی برای خود فراهم کنید. دقت داشته باشید که روشنایی میز کار باید در مکانی قرار بگیرد که به‌صورت مستقیم به چشم تابش نداشته باشد. همچنین چراغ مطالعه را بالای سر قرارداده تا بهترین ارتفاع را داشته باشد. موضوع قابل‌توجه دیگر میزان حرارت تولیدی چراغ‌هاست. البته چراغ‌های LED در این زمینه انتخاب بهتری هستند چراکه حرارت کمتری تولید می‌کنند، اما درصورتی‌که قصد استفاده از چراغ‌های التهابی یا کم‌مصرف رادارید، باید حواستان به خنک شدن چراغ و خطرات احتمالی ناشی از داغی چراغ باشد.
چراغ‌ها را درست جانمایی کنید
برای نورپردازی اداری ساختمان‌های عریض و بزرگ بهتر است نور مصنوعی را در وسط ساختمان و مکان‌هایی که فاصله بیشتری از پنجره‌ها دارند قرار دهید.
مقدار نور و تأثیرگذاری آن را مدنظر داشته باشید
یکی از مواردی که باید به آن توجه داشت محل عبور و مرور افراد است که معمولاً مكان‌‌هایی مثل خروجی یا ورودی‌هاست که باید نور كافی و یكنواخت داشته باشند؛ زیرا یكی از مهم‌ترین موارد در نورپردازی ادارات حس و حال خوبی است که ارباب‌رجوع در مراجعه به این مكان می‌گیرد؛ بنابراین اگر نور خیلی زیاد باشد موجب اذیت چشم و اگر این نور كم باشد باعث افسرده شدن ارباب‌رجوع می‌شود.
شدت روشنایی محیط را در نظر بگیرید
همان‌طور که گفتیم شدت نور در نورپردازی ادارات بر حالت روحی افراد حاضر در فضا تأثیرگذار است. در صنایع نورپردازی برای اندازه‌گیری شدت نور از اصطلاحی به نام لوكس استفاده می‌کنند. در نورپردازی و فضای کاری و ادارات كه در آن افراد با ابزارهایی چون رایانه و انواع كاغذها و نوشته‌ها سروکار دارند، شدت نور پیشنهادی طراحان حداقل ۵۰۰ و حداکثر ۸۰۰ لوکس است که در این محدوده لوکس نوری افراد دچار اضطراب یا خستگی نخواهند شد.
در نظر گرفتن زمان و محدوده روشنایی
بهتر است برای نورپردازی دفتر اداری حتماً ساعات كاری و محدوده استفاده از این محیط را در نظر داشته باشید. ساعت فعالیت اکثر ادارات در طول روز بیشتر بوده و استفاده از نور طبیعی نیز در این ساعت‌ها بیشتر می‌شود؛ اما بهتر است نور مصنوعی را در کنار نور طبیعی قرارداد تا همدیگر را پوشش داده و نور مطلوبی برای دفتر اداری تشکیل شود. علاوه بر این باید توجه داشت که مقدار نور در تمامی ساعات روز یکسان نبوده و برای ساعت‌های پایانی و در مواقع خاص می‌توان از چراغ‌های هوشمند استفاده کرد تا میزان نور را در طول ساعت‌های مختلف کنترل کرده و همچنین در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی شود.
استفاده از رنگ‌های مناسب برای نورپردازی دفتر اداری
از دیگر فاكتورهای مهمی که در نورپردازی دفتر اداری باید مدنظر داشت، دمای رنگ نور است. دمای رنگ نور هم همچون شدت نور بر حالات روحی افراد تأثیر گزار است. هرچه طیف رنگ‌های به‌کاررفته در نورپردازی دفتر اداری سردتر باشد یعنی دمای رنگ بالاتر برود، افراد دچار استرس و اضطراب و عصبانیت بیشتری می‌شوند، اما اگر طیف رنگی نور به سمت رنگ‌های گرم و ملایم همچون نور زردرنگ برود افراد حس بهتری از فضا گرفته و آرامش بیشتری حین فعالیت‌هایشان دارند.
ایجاد پنجره‌های نوری یکپارچه در دیوارها یا پارتیشن‌ها
در اکثر ادارات برای بخش‌بندی یا رعایت حریم کاری کارمندان از انواع پارتیشن اداری یا دیوارکشی استفاده می‌کنند. ما به شما توصیه می‌کنیم با توجه به فضای کاری موجود از پنجره‌های نوری یکپارچه کمک بگیرید که به‌خوبی در عبور نور مؤثر هستند. با این کار گردش نور حتی به نقاط تاریک هم رسیده و پراکندگی روشنایی کاملاً متوازن و متعادل می‌شود.
توجه به میزان روشنایی تمامی بخش‌ها
برای نورپردازی دفتر اداری باید تمامی بخش‌ها را در نظر داشت تا نوری یکسان و متناسب در کل اداره توزیع شود. یکی از مهم‌ترین فضاها برای نورپردازی در محیط اداری و شرکت‌ها بعد از دفاتر اصلی، محل استراحت کارکنان است. برای نورپردازی در فضای استراحت و غذاخوری کارکنان باید به این دو نکته مهم توجه داشت:
ترکیب نور طبیعی و نور مصنوعی
همان‌طور که گفتیم وجود نور طبیعی خورشید در ادارات مخصوصاً در محیط استراحت کارکنان، تأثیر زیادی بر روی آرامش آن‌ها در زمان استراحت و غذاخوری خواهد داشت که در مواقعی بهتر است از نور مصنوعی هم استفاده کرد تا نور متعادلی داشته باشید.
عدم ایجاد خیرگی و اذیت کردن چشم در زمان استراحت
در ادارات و دفاتر اداری با توجه به حجم و فشار بالای کاری و همچنین خیره شدن به مانیتور و یا تلفن همراه، همیشه سردرد و یا چشم‌درد را برای افراد به همراه دارد. با نورپردازی صحیح و رعایت نکات برای جلوگیری از خیرگی مانند نورپردازی غیرمستقیم، استفاده از چراغ‌های مناسب و …، می‌توان از این عارضه‌ها جلوگیری کرد و با رعایت این نکات راندمان نوری کارکنان را بالاتر برده و بهبود بخشید.
چگونه می توان دفتر کار را با نور های طبیعی نورپردازی کنیم؟
با قرار دادن میز کنار پنجره، استفاده از چراغ هایی با دمای گرم تر و تابش نور بر روی میز کار، نورپردازی طبیعی را ایجاد کنید.
در نور پردازی اداری بهتر است از کدام رنگ نور استفاده کنیم؟
در طراحی اداری، استفاده از نور خنثی برای فضای کاری توصیه می شود، زیرا طبیعی ترین نور است.
چرا طراحی نورپردازی دفتر اداری انقدر اهمیت دارد؟
زیرا باعث می شود کارمندان کمتر خسته شده و کارکرد آن ها بیشتر شود. همچنین فضای بهتری برای دفتر کار به وجود می آید.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که گفتیم انتخاب و نصب سیستم نورپردازی در دفتر اداری به‌منظور بالا بردن راندمان کاری کارمندان اهمیت بسیار زیادی دارد. برای این کار نه‌تنها باید هزینه کنید، بلکه ممکن است انتخاب اشتباه پیامدهای منفی مختلفی را نیز در پی داشته باشد. به همین دلیل لازم است اصولی را که برای نورپردازی در این مقاله برایتان بررسی کردیم را مراعات کرده تا به نتیجه مطلوب برسید.
